Bluetooth Codeclerini Anlamak

Bluetooth kulaklıklar, son yıllarda hayatımızın vazgeçilmez aygıtları, vücudumuzun ayrılmaz parçaları haline geldiler desek yanlış olmaz.

 

Kablolardan bağımsız yaşanılan deneyim, özellikle hareket özgürlüğü açısından eşşiz bir tecrübe oluşturuyor. Telefonlarda kablolu kulaklık girişleri kaldırılmaya başlandıktan sonra, sektör ciddi bir ivme ile bu tarafa doğru yer değiştirdi.

 

Markette çok fazla kulak içi ve kulak üstü kablosuz kulaklık modeli var. Bu yoğun rekabet pazarında doğru ürüne yönelmeye çalışırken anlamanız gereken teknik özelliklerden biri de, şüphesiz bluetooth kulaklıkların bünyelerinde barındırdığı “Kodekler” (Codecler) mevzusu.

 

Zira birbirinden farklı codecler; farklı gecikme süreleri, farklı derecede ki enerji verimlilikleri (bu kulaklığın pil ömrünü büyük ölçüde etkileyebilen bir faktör), sundukları farklı çözünürlük seviyeleri ve bağlantı stabilitesi hakkında birbirinden farklı performanslar sergiliyorlar.

 

Doğal olarak, kulaklık seçiminizde bu kriterleri de göz önünde bulundurmak; sizin kullanım senaryonuza yönelik önem teşkil ediyor olabilir.

Hadi codec dünyasını ve kablosuz kulaklıklara etkilerini daha yakından tanıyalım!

Öncelikle, codeclerin ne olduğunu, ne işe yaradıklarını ve niye var olduklarını açıklamak istiyoruz.

 

Bir codec, bluetooth sinyalinin kaynak tarafından kulaklıklıklarınıza ya da başka bir alıcıya nasıl ve ne ne şekilde iletileceğini belirleyen mekanizmadır. Codecler, dijital ses verisini spesifik, türüne göre değişiklik gösterecek bir format ile kodlar ve çözer.

 

 

İdeal bir dünyada, yüksek çözünürlüklü bir sinyal belirtilen minimum bit hızında yüksek kaliteli bir aktarım sağlayabilir ve bu da depolama ve iletim için gereken minimum alan ve bant genişliği miktarıyla sonuçlanabilirdi. Daha düşük bit hızları aslında daha iyi sıkıştırma, ancak daha kötü ses kalitesi anlamına gelir; yüksek bit hızı ise, tahmin edebileceğiniz üzere daha iyi ses kalitesi ve daha verimsiz sıkıştırma anlamına gelir. 

 

 

Peki codecler bu süreci nasıl yönetiyor?

 

SBC – (Açılımı - Low-complexity sub-band codec / Düşük karmaşıklıklı alt-bant kodeği)

 

 

SBC kodeği, sinyali birden çok frekans bandına böler ve her birini bağımsız olarak kodlar. SBC'yi bluetooth codecleri arasında ki standart olarak düşünebiliriz. En iyisi kesinlikle değil. Tüm A2DP özellikli cihazlar arasında var olması zorunlu kılınan SBC, bu özelliğiyle evrensel bir hale geldi. Aktarım hızları 192-320kbps arasında değişken olan kodeğimizin verimliliği, ciddi anlamda ki bir sıkıştırma sonucu, önemli bir veri kaybı pahasına sağlanır.

 

 

AAC Kodeği (Advanced Audio Coding / Gelişmiş Ses Kodlama)

 

AAC, kayıplı şekilde sıkıştırılan dijital ses verisi standartlarından biridir. Aynı zamanda Youtube’un vazgeçilmez standartlarından biri hale gelen AAC’yi Apple da sahiplenmiştir ve günümüzde ki tüm apple cihazlar içinde ki ses formatlarının temelinde AAC yatar.

Apple cihazlarda ki(Örnek: Iphonelar) süper uyumluluğunun ve verimliliğinin aksine, çoğu android cihaz için desteklenen bir codec olsa da, her android cihazda benzer stabiliteyi koruyamayan ve bu nedenle asıl performansını Apple cihazlarda alabileceğiniz bir kodec AAC.

 

250kbps hızında veri aktarımı yapabilen AAC’nin aşina olduğumuz MP3 dosyalarına benzer bir kalite sunduğunu söylemek yanlış olmaz.

 

Qualcomm aptX, aptX LL, aptX HD, ve aptX Adaptive Codecleri (AptX Lossless Yolda!)

 

Premium bluetooth kulaklık dünyasının vazgeçilmez codeclerine sıra gelince; en sevdiğimiz seçenekler ile baş başa kalıyoruz.

 

Qualcomm AptX ve türevleri, Sony LDAC’la birlikte, bu oyunun yıldızları.

 

Peki neden AAC ve SBC’ye göre daha iyiler?

 

Basitçe söylemek gerekirse, daha yüksek aktarım hızları daha fazla veriyi korur. Yani daha yüksek çözünürlüklü çıktı verirler.

Rakamlaştırırsak, aptX kodeği 48kHz/16-bit LPCM ses verilerini (352kbps) desteklerken, aptX HD 48kHz/24-bit LPCM ses verilerini (576kbps) destekler. Her ikisi de kayıplı formatlar olsa da, SBC'nin ligler önündeler. Ayrıca, bu formatlar çoğu kulak için, gerçek kayıpsız ses ile kıyaslandığında plasebo etkisi yaratabilecek kadar yüksek çözünürlüklü olduğundan; özellikle AptX HD söz konusu olduğunda kaliteli ses yolculuğunda yeterince iyi bir bit hızını desteklerler diyebiliriz.

AptX LL, öte yandan, 40 milisaniyeden daha kısa bir gecikmeyi destekleyen tek codec olarak dizi-film ve oyun performanslarının vazgeçilmezi denilebilir.

Son olarak AptX adaptive’in, bağlantı ve çevresel koşulları algılayıp çözünürlük ve gecikme arasında ki en verimli köprüyü kuran esnek bir codec olduğunu belirtebiliriz.

 

 

Sony LDAC

Qualcomm gibi Sony'nin de kendi Bluetooth codec bileşeni var. LDAC.

Odyofiller arasında ki en sevilen codeclerden biri olan LDAC, akıllı bir sıkıştırma işlemi sonrasında aktarabildiği iyi miktarda veriyi, bağlantı stabilitesi açısından çok da güven vermeden taşır. Burada çevresel faktörler büyük önem taşıyacaktır. Etrafınızda çok yoğun sinyal trafiği olduğu takdirde, codec otomatik olarak kaynak cihazınız tarafından 660 kbbs veya bir alt seviyesi 330 kbbs olarak ayarlanabilir.

Maksimum düzeyde, 990 kbbs hızında veri akışı sağlayabilse de, bu kaynak cihazdan cihaza da değişkenlik gösterir ve bu değişken bit hızı, LDAC kodeğinin belirleyici özelliklerinden biridir.

Teoride, SBC'ye kıyasla sürekli olarak 3 katına kadar veri aktarmalıdır. Ancak hem aptX hem de SBC, birçok telefon tarafından varsayılan olarak seçilen 330 kbps hızında akış yapıldığında LDAC'den daha stabil performans gösterir. Bunu değiştirmek için geliştirici ayarlarına girmeniz ve daha yüksek bir bit hızını zorlamanız gerekir.

Sonuç olarak, gördüğünüz üzere bluetooth codecleri dünyasını anlamaya çalışırken kaybolmak çok kolay.

Teknik detaylardan bağımsız olarak, aklınızda kalması gereken birkaç elementi özet geçebiliriz.

 

İstediğiniz şey, yüksek çözünürlüklü aktarım yapabilen, düşük gecikme değerleri sunan ve bağlantının stabilitesini koruyabilen bir codec. İdeal bir dünyada yaşamadığımız için, herşeyi aynı anda mükemmel bir şekilde yapabilen bir kodeğe henüz sahip değiliz.

 

Birden bire çok fazla veri transfer etmeye başladığınızda bağlantı dengesizleşebiliyor yada gecikme artıyor, benzer şekilde verimliliği arttırmaya haddinizden fazla çalışırsanız, bu sefer düşük çözünürlük, dolayısıyla tatmin edici olmayan ses kalitesi ile baş başa kalıyorsunuz.

 

Qualcomm, çip ve yazılım sektörünün en büyükleri ve bu işe kafaya takmış en ciddi oluşumların başında geliyor. Bu anlamda aptX HD, aptX adaptive ve bizlere sunulmak üzere hazırlanan aptX lossless kodecleri; bizce yönelinmesi gereken temel nokta.

 

 

LDAC kodeğini de benzer sebeplerden dolayı her ne kadar övsek de, temelde aptX türevleri kadar yaygın olmayışı, (hem kulaklıkta, hem de kaynak tarafında) kendisini ikinci sıraya atıyor.